MINERAŁ TYSIĄCA ZASTOSOWAŃ 5/12

EKSPERYMENT W TAJLANDII

Inną formą oddziaływania bentonitu, szczególnie przyjazną środowisku, jest zastosowanie minerału do oczyszczania i uzdatniania wody oraz poprawy stanu gleby. W eksperymencie przeprowadzonym w Tajlandii, w którym wykorzystano glinki bentonitowe w rekultywacji gleby oraz ocenie wydajności produkcyjnej i ekonomicznej upraw, jednoznacznie dowiedziono, że zastosowanie bentonitu pozwala w ogromnym stopniu zniwelować stopień oraz skutki degradacji ziem uprawnych. Wpływa zarazem na podniesienie jakości produktów rolnych.

MINERAŁ TYSIĄCA ZASTOSOWAŃ 4/12

Wyliczając liczne właściwości oraz zastosowania bentonitu, korzystne pod względem ekonomicznym i wydajnościowym, nie należy zapominać o jego wpływie na środowisko naturalne. Bo i w tej materii bentonit okazuje się wyjątkowo atrakcyjnym surowcem i… wsparciem natury.

BENTONIT I OCHRONA GLEBY

Bentonit nie tylko nie doprowadza do zanieczyszczeń środowiska naturalnego, lecz wydajnie je chroni. Ściany szczelinowe, tworzone z jego użyciem, zapobiegają przesiąkaniu wód gruntowych, co ma szczególne znaczenie w kontekście ograniczenia rozprzestrzeniania się toksycznych substancji, np. odpadów przemysłowych (zapobiega infiltracji gleby w podstawie składowiska). Zawiesiny bentonitowe, wykorzystywane obecnie w różnych sektorach przemysłu, podlegają także recyklingowi i mogą być ponownie używane w działalności budowlanej.

MINERAŁ TYSIĄCA ZASTOSOWAŃ 3/12

BENTONIT DLA PIĘKNA I ZDROWIA

Szereg zastosowań dla bentonitowego surowca odkryły branże farmaceutyczna i kosmetyczna. W tej ostatniej bardzo często występuje jako składnik preparatów regenerujących, szminek, maseczek i kremów dermatologicznych oraz środek wzmacniający spoistość mydeł. W branży farmaceutycznej, poza filtracją w produkcji antybiotyków, służy jako środek przeczyszczający, składnik opatrunków i osłona przed przedostawaniem się do leków wilgoci, co przedłuża okres ich przydatności do zastosowania (posiada atesty umożliwiające kontakt z lekami i żywnością).

NIEZLICZONA ILOŚĆ MOŻLIWOŚCI

Przemysł papierniczy wykorzystuje bentonit do produkcji papieru, jak i do jego odbarwiania w procesie recyklingu. Branża chemiczna używa go w detergentach do zmiękczania tkanin oraz jako nośnik dla pestycydów. W hodowli zwierząt wspiera troskę o ich higieniczne warunki bytowania, pochłaniając zapachy powstałe w wyniku naturalnego funkcjonowania zwierząt. Z jego właściwości korzysta się też w celu tworzenia barier wokół nasadzanych drzew, aby systemy korzeniowe nie uszkadzały elementów okolicznej infrastruktury (np. rur).

MINERAŁ TYSIĄCA ZASTOSOWAŃ 2/12

CIĘCIE, WIERCENIE, SPAJANIE

Płuczki bentonitowe stosowane są do odwiertów związanych z wydobyciem ropy naftowej. Wspierają budowanie studni. Pomagają w tworzeniu tuneli oraz mikrotuneli. W płynach wiertniczych bentonit służy chłodzeniu narzędzi tnących. Wykorzystywany jest również do produkcji samoutwardzalnych mieszanek i zapraw spajających o wysokich właściwościach uszczelniających. Bywa też stosowany do zaślepek pirotechnicznych, dysz silników rakietowych oraz uszczelniania podpowierzchniowych systemów utylizacji zużytego paliwa jądrowego.

DODATEK DO ŻYWNOŚCI

Choć bentonit znajduje szereg zastosowań w przemyśle zupełnie nie kojarzącym się z sektorem spożywczym (służy przecież np. jako zagęszczacz do farb), zgodnie z przepisami europejskimi klasyfikowany jest także jako dodatek do żywności. W tym przypadku wykorzystywany jest głównie w produkcji paszy zwierzęcej, cechującej się m.in. wysokimi parametrami w zakresie usuwania toksyn. Przy jego udziale usuwane są zanieczyszczenia olejów, tłuszczów jadalnych i octu oraz klarowane są napoje (np. wina białe i czerwone, cydr, piwo oraz inne alkohole).

MINERAŁ TYSIĄCA ZASTOSOWAŃ 1/12

O bentonicie mówi się, że jest minerałem tysiąca zastosowań. Jednak jego właściwości obecnie i w przyszłości skutkować będą przynajmniej wielotysięcznymi sposobami wykorzystania. W różnych formach działalności produkcyjnej oraz w licznych sektorach gospodarki.

WYTRZYMAŁOŚĆ BENTONITU

Specyficzną cechą bentonitu jest jego wytrzymałość na wysokie temperatury. W odlewnictwie służy m.in. jako materiał tworzący wytrzymałe i trwałe wiązania w procesach formowania metalu, a także masy formierskie do wytwarzania żeliwa, stali i odlewów nieżelaznych. Właściwości wiążące i uszczelniające wykorzystuje także przemysł ceramiczny – w celu wyprodukowania silnych spoiw w budynkach (po wymieszaniu bentonitu z gliną i piaskiem). W wiertnictwie pomaga natomiast stabilizować odwierty, uszczelniać otwory i usuwać zwierciny.

CIEKAWOSTKI NA TEMAT BENTONITU

• w ostatnich latach globalny popyt ilościowy na bentonit wzrasta na świecie o ok. 3 proc. rocznie; minerał stosowany jest głównie do granulacji rud żelaza (36 proc.) oraz w przemyśle odlewniczym (33 proc.).
• na terenie obecnych Stanów Zjednoczonych bentonit stosowany był już przez miejscowych Indian: służył jako naturalny preparat do prania oraz środek wspomagający leczenie zapaleń kopyt u koni
• na niektórych plażach zamki lepi się znacznie łatwiej niż na innych, a wpływ na to często ma glinka bentonitowa – tam gdzie pokrywa ziarna piasku, budowa zamków i innych konstrukcji jest łatwiejsza

BENTONIT: WYDOBYCIE

WYDOBYCIE I SUSZENIE BENTONITU

Wydobywany w kopalniach odkrywkowych (otwartych) z głębokości zaledwie kilku metrów pod powierzchnią ziemi, bentonit poddawany jest suszeniu, by usunąć z wnętrza minerału naturalną wilgotność, sięgającą 25-30 proc. jego składu. Proces ten odbywa się w precyzyjnie kontrolowanych warunkach, zabezpieczających późniejszy produkt przed uszkodzeniami jego struktury (w temperaturze powyżej 500 st. Celsjusza minerał traci swoje cenne właściwości). Niekiedy też, w procesie aktywacji sodu, bentonit wapniowy przekształcany jest w sodowy.

WCHŁANIANIE WODY PRZEZ BENTONIT

Zasadniczą cechą bentonitu jest wchłanianie wody przez minerał, w wyniku którego następuje jego pęcznienie. Pojemność chłonna bentonitów bywa różna. Penetracja surowca przez wodę zależy od jego struktury oraz składu chemicznego (najbardziej chłonny jest bentonit sodowy). Silnie nawodniony bentonit może służyć nie tylko jako surowiec absorbujący wilgoć – nasycony stanowi powłokę „odpychającą” wodę, nawet gdy oddziałuje ona na bentonitową powierzchnię pod większym ciśnieniem. W ten sposób izoluje glebę od wody np. w stawach i składowiskach.